Posted on

အူမကြီးမှန်ပြောင်းကြည့်ဖို့လိုပြီလား

ထိပ်မှာ အလင်းရောင်နဲ့ ကင်မရာပါဝင်တဲ့ လက်ညိုးအရွယ်ပိုက်ပျော့လေးကို စအိုမှတစ်ဆင့် ထည့်ကြည့်တာပါ။

(အသက် ၄၅ နှစ်ကျော်တဲ့သူတိုင်း အူမကြီးကင်ဆာ ကြိုတင်စစ်ဆေးမှု ခံယူပြီး အူမကြီးကင်ဆာ ဖြစ်ပွားမှုကို ကာကွယ်ဖို့ တိုက်တွန်းနေကြပါပြီ)

⚠️ အောက်ပါ အချက် (၁၇) ချက်မှာ တစ်ခုခု ရှိရင် အူမကြီးမှန်ပြောင်းကြည့်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။

👉 (၁) အာထရာဆောင်း၊ CT ဓာတ်မှန်နဲ့ အူမကြီးအတွင်းဘေရီယမ်ဆေးရည်သွင်းပြီး ရိုက်တဲ့ ဓာတ်မှန် စတာတွေမှာ အူမကြီး/အစာဟောင်းအိမ် ကျဉ်းခြင်းနှင့် အကျိတ်ဟု သံသယရှိဖွယ် ပုံရိပ်များတွေ့ခြင်း

👉 (၂) အူမကြီး သွေးယိုခြင်း ရောဂါအမျိုးမျိုးအား ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်း (ဝမ်းထဲတွင် သွေးပါခြင်း၊ အစာအိမ်မှန်ပြောင်းကြည့်ပြီး ရောဂါမတွေ့ရသော ဝမ်းမည်းမည်းသွားခြင်း၊ မျက်စိဖြင့်မမြင်ရသော်လည်း Fecal Immunochemical Test (FIT) သို့မဟုတ် Fecal Occult Blood Test (FOBT) ဝမ်းစစ်ဆေးရာတွင် သွေးအနည်းငယ်ပါနေသည် (Positive) ဟု တွေ့ရခြင်း။

👉 (၃) အကြောင်းမဲ့ သွေးအားနည်းနေခြင်း

👉 (၄) အူမကြီးကင်ဆာနှင့် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်သော အလုံးအကျိတ်များ ရှိနေသလား ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်း (လက္ခဏာမပြသော ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေသာမာန်ရှိသော သူများအား စစ်ဆေးပေးခြင်း၊ ခွဲစိတ်/ဖြတ်တောက် ကုသပေးနိုင်သော အူမကြီးနှင့်အစာဟောင်းအိမ်ရှိ ကင်ဆာနှင့်အသားပိုလုံးများအား မကုသမီ အူမကြီးတစ်လျှောက်တွင် တခြား အလုံးအကျိတ်များ ရှိနေဦးမလား စစ်ဆေးခြင်း၊ ကင်ဆာနှင့်အသားပိုလုံးများအား ခွဲစိတ်/ဖြတ်တောက် ဖယ်ရှားပြီးနောက် ပြန်ဖြစ်လာနိုင်သေးသောကြောင့် တစ်နှစ်ပြည့်တွင် တစ်ခါ၊ နောက် သုံးနှစ်ပြည့်တွင် တစ်ခါ၊ နောက် ငါးနှစ်ပြည့်တွင် တစ်ခါ အူမကြီး မှန်ပြောင်းကြည့်ရန်၊ ကင်ဆာဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသော အူမကြီး အသားပိုလုံးများအား အချိန်သတ်မှတ်ချက်အတိုင်း စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးရန်၊ မိသားစုအရင်းအချာ ထဲတွင် အူမကြီးကင်ဆာနှင့်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေများသောအလုံးအကျိတ်များရှိပါက ကျန်သူများကို ကြည့်ရှုစစ်ဆေးရန်)

👉 (၅) နာတာရှည် အူမကြီးရောင်ရောဂါရှိသူများတွင် ရောဂါအခြေအနေ စစ်ဆေးခြင်းနှင့် နှစ်ကြာလာလျှင် ကင်ဆာလာနိုင်ခြေများသောကြောင့် စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးခြင်း

👉 (၆) အကြောင်းတိတိကျကျမရှိပဲ သိသိသာသာ ဝမ်းလျှောနေခြင်း

👉 (၇) ခွဲစိတ်နေစဉ်အတွင်း ပြဿနာရှိသော အူမကြီးနေရာအား အပြင်မှကြည့်၍ မသေချာလျှင် (အသားပိုလုံးအား မှန်ပြောင်းမှတစ်ဆင့် ဖြတ်ထားသောနေရာ၊ သွေးထွက်နေသောနေရာ)

👉 (၈) အူမကြီးအတွင်းမှ သွေးထွက်နေသော ပြဿနာများအား ကုသပေးရန် (ပုံမှန်မဟုတ်သော အသားနုလွှာသွေးကြောမှ သွေးထွက်ခြင်း၊ အနာဖြစ်ခြင်း၊ ကင်ဆာအကျိတ်၊ အသားပိုလုံးအား ဖြတ်တောက်ထားသောနေရာမှသွေးထွက်ခြင်း)

👉 (၉) ခွဲစိတ်ဖြတ်တောက်ပြီး ပြန်ဆက်နေချိန်တွင် သေချာစေရန် ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်း (အဆက်နေရာ လမ်းကြောင်းမှန်ပွင့်ခြင်း၊ အဆက်မှ ယိုစိမ့်ခြင်း၊ သွေးထွက်ခြင်း၊ အိတ်သဖွယ်ပြုလုပ်ထားခြင်း)

👉 (၁၀) ဝမ်းဗိုက်တွင် အပေါက်ငယ်များသာ ဖောက်၍ ခွဲစိတ်ကုသခြင်းအား ကူညီပေးရန်

👉 (၁၁) ခွဲစိတ်ကုသပြီး ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသော ပြဿနာများအား ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်းနှင့် ကုသပေးခြင်း (ကျဉ်းလာသော အဆက်နေရာအား ချဲ့ပေးခြင်း)

👉 (၁၂) အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဝင်ရောက်နေသော အရာဝတ္တုများအား ဖယ်ထုတ်ခြင်း

👉 (၁၃) ကင်ဆာ/ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အလုံး/အကျိတ်များအား မှန်ပြောင်းမှတစ်ဆင့် ဖြတ်ထုတ်ခြင်း၊ ဖျက်ဆီးဖယ်ရှားခြင်း

👉 (၁၄) ရောဂါကြောင့် အူမကြီး ရုတ်တရက်အလွန်ကျယ်လာခြင်း၊ အူမကြီးလှည့်ပတ်လိမ်ခေါက်ခြင်း ကို ဖြေလျှော့ပေးရန်

👉 (၁၅) ကျဉ်းနေသော အူမကြီးနေရာအား လေဘောလုံးအသုံးပြု၍ ချဲ့ပေးခြင်း

👉 (၁၆) ကင်ဆာကြောင့် ကျဉ်းနေသော၊ သွေးထွက်နေသော ပြဿနာအား သက်သာအောင် ပြုလုပ်ပေးရန်

👉 (၁၇) နောင်တွင် မှန်ပြောင်းမှတစ်ဆင့် ဖြတ်တောက်ချိန် သို့မဟုတ် ဗိုက်ဖွင့်ခွဲစိတ်ချိန်တွင် ရှာဖွေရ လွယ်ကူစေရန် ကင်ဆာ/ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေများသော အလုံးအကျိတ်နေရာအား မှင်တစ်မျိုးဖြင့် တက်တူးထိုး အမှတ်အသားပြုလုပ်ပေးရန်

❓ အူမကြီးမှန်ပြောင်းကြည့်ရင်နာမှာလား

ဗိုက်ကသိကအောက် အနည်းငယ်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သက်သက်သာသာနဲ့ မှိန်းစေတဲ့ အိပ်ဆေးနဲ့ အနာသက်သာဆေး ထိုးပေးပြီး ကြည့်တာပါ။

မှန်ပြောင်းကြည့်ချိန်မှာ လုံးဝ မသိချင်ရင် မေ့ဆေးဆရာဝန်နဲ့ ညှိနှိုင်းပြီး မေ့ဆေးနဲ့လည်းကြည့်နိုင်ပါတယ်

❓ ကုန်ကျစားရိတ်ဘယ်လောက်ရှိမလဲ

ဘယ်မြို့မှာကြည့်မှာလဲ၊ ဘယ်ဆေးရုံမှာကြည့်မှာလဲ၊ ဘယ်ဆရာဝန်နဲ့ကြည့်မှာလဲ၊ မေ့ဆေးသုံးမှာလား၊ အသားစယူခြင်း၊ အသားပိုလုံးဖြတ်ခြင်း၊ မှန်ပြောင်းနဲ့ ကုသခြင်းလုပ်ရသလား ဆိုတဲ့ အချက်တွေပေါ်မူတည်ပြီး ကုန်ကျစားရိတ် ကွာပါတယ်။

ရန်ကုန်က မှန်ပြောင်းကြည့်လို့ရတဲ့ ဆေးရုံအများစုမှာတော့ အူမကြီးမှန်ပြောင်းကြည့်ရုံပဲဆိုရင် (၃) သိန်းနဲ့ (၃) သိန်းခွဲ ဝန်းကျင် ကုန်ကျနိုင်ပါတယ်။

အူမကြီးမှန်ပြောင်းကြည့်သင့်တဲ့အချိန်မှာ ကြည့်ပြီး ရောဂါတွေ အချိန်မီ သိရှိကုသ ပျောက်ကင်းနိုင်ကြပါစေ။

#ColonoscopyIndications #HappyHealthy

Reference

Early DS et al. Gastrointest Endosc. 2012 (Latest ASGE Guideline)

ဒေါက်တာငြိမ်းကိုဟိန်း

Happy & Healthy

အစာအိမ်နှင့်အူလမ်းကြောင်းအထူးကုသမားတော်