အဖြစ်များသလား
အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေရဲ့ ၁၀-၁၅ ရာခိုင်နှုန်းမှာ သည်းခြေကျောက်ဖြစ်တာကို တွေ့ရလို့ အဖြစ်များတယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။
ကျောက်ရှိတိုင်း လက္ခဏာခံစားရလား
သည်းခြေကျောက်ရှိသူ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ဘာလက္ခဏာမှ မခံစားရပါ။
၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ၁၀ နှစ်အတွင်း လက္ခဏာ ခံစားရပါလိမ့်မယ်။
ဘယ်လို လက္ခဏာပြလဲ
သည်းခြေကျောက်ကြောင့် ဗိုက် အပေါ်ပိုင်းသို့မဟုတ် ညာဖက်ခြမ်းအောင့်ခြင်း ဖြစ်တာများပါတယ်။ အောင့်တာက ကျောဖက်အပေါ်ပိုင်းပါ ပါလာနိုင်ပါတယ်။ တစ်ခါအောင့်ရင် ၁၅ မိနစ်၊ နာရီဝက်လောက် ကြာနိုင်ပါတယ်။
အောင့်တာအပြင် ချွေးပြန်၊ ပျို့အန်ခြင်းတွေပါ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
ဘယ်လို ပြဿနာတွေရှိနိုင်သေးလဲ
သည်းခြေကျောက်ကြောင့် သည်းခြေအိတ်ရုတ်တရက်ရောင်ရမ်းခြင်း၊ သည်းခြေပြွန်အတွင်းကျောက်ရောက်လာခြင်းနှင့် သည်းခြေပြွန်ပိတ်ခြင်း၊ သည်းခြေပြွန်ရောင်ရမ်းခြင်း၊ သည်းခြေကျောက်ကြောင့် ပန်ကရိယ (မုန့်ချိုအိတ်) ရောင်ရမ်းခြင်း၊ ရှားရှားပါးပါး သည်းခြေအိတ်ကင်ဆာဖြစ်ခြင်း တွေပါ ရှိနိုင်ပါတယ်။
ရောဂါရှာဖွေခြင်း
သည်းခြေကျောက်ကို ဝမ်းဗိုက် အာထရာဆောင်း (တီဗွီဓာတ်မှန်) ရိုက်ရင် တွေ့ရပါတယ်။ သည်းခြေကျောက်ရဲ့လက္ခဏာတွေရှိနေရင် ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဆရာဝန်နဲ့တိုင်ပင်ပြီး အာထရာဆောင်း ရိုက်ကြည့်ပါ။ လက္ခဏာတွေက သေချာသလောက်ရှိနေပြီး ပထမအကြိမ် အာထရာဆောင်းမှာ သည်းခြေကျောက်မတွေ့ရင် ၂ ပတ်ကျော်လောက်မှာ ထပ်ရိုက်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ အသည်းနဲ့သည်းခြေလမ်းကြောင်းအတွက် သွေးစစ်ဆေးခြင်း၊ ဝမ်းဗိုက်ရိုးရိုးဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းလည်း ပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။
အဲ့ဒါကိုမှ မတွေ့ရင် လိုအပ်ရင် CT ဓာတ်မှန်၊ MRCP သံလိုက်ဓာတ်မှန် ရိုက်နိုင်ပါတယ်။
လိုအပ်ရင် Endoscopic Ultrasound (EUS) (အသံလှိုင်းပုံရိပ်ဖော်အထူးမှန်ပြောင်း) နဲ့ ကြည့်ရှုစစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။
သည်းခြေကျောက် ကုသခြင်း
လက္ခဏာမပြတဲ့ သည်းခြေကျောက်တွေကို ကုသဖို့ မတိုက်တွန်းပါ။ အသည်းနဲ့သည်းခြေလမ်းကြောင်း ပြဿနာများပေါ်လာခြင်းနဲ့ သည်းခြေအိတ်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေအနည်းငယ်ရှိခြင်းကြောင့် နှစ်စဉ် စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှု ခံယူဖို့တော့ လိုအပ်ပါတယ်။
သည်းခြေအိတ်ကျောက်ကြောင့် လက္ခဏာတွေခံစားရတယ်ဆိုရင် သည်းခြေကျောက်အပါအဝင် သည်းခြေအိတ်ကို ခွဲထုတ်ပြီး ကုသတာ ကောင်းပါတယ်။ Laproscopic Cholecystectomy လို့ခေါ်တဲ့ ဝမ်းဗိုက်မှာ အပေါက်ငယ်လေးတွေဖောက်ပြီး ခွဲစိတ်ကုသခြင်းလုပ်နိုင်ရင်တော့ ပိုကောင်းပါတယ်။
လက္ခဏာလည်းပြတယ် ခွဲစိတ်ကုသဖို့လည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မဖြစ်နိုင်ရင် သည်းခြေကျောက်အရွယ်အစားကလည်း ၁၅ မီလီမီတာ (၁.၅ စင်တီမီတာ) အောက်ငယ်ရင် သည်းခြေကျောက် ပျော်ဆေး ပေးကြည့်နိုင်ပါတယ် နှစ်နဲ့ချီပြီး ပေးရတာများပါတယ် ကျောက်မပျော်သေးရင်တောင် လက္ခဏာတွေကို မြန်မြန်သက်သာစေနိုင်ပါတယ်။ အသည်းခြေကျောက် အရွယ်အစားက ၂၀ မီလီမီတာ အောက်ဆိုရင် အသံလှိုင်းသုံးကျောက်ချေခြင်း (ESWL) နည်းစနစ်တွေ သုံးနိုင်ပါတယ်။
သည်းခြေပြွန်ကျောက် ကုသခြင်း
သည်းခြေပြွန်အတွင်းမှာပါ ကျောက်ရှိနေရင် ပန်ကရိယနဲ့သည်းခြေလမ်းကြောင်းမှန်ပြောင်း မှတစ်ဆင့် ကျောက်ထုတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ထောက်ပြွန်ထည့်ခြင်းပြုလုပ် ကုသပေးနိုင်ပါတယ်။၊ သည်းခြေပြွန် ခွဲစိတ်နိုင်တဲ့ နေရာမှာဆိုရင် ခွဲစိတ်ကုသလို့လည်း ရပါတယ်။
သည်းခြေပြွန်ကျောက်အပြင် သည်းခြေကျောက်ပါ တွဲရှိနေရင်တော့ လက္ခဏာစပြပြီး (၁၀) ရက်အတွင်း သည်းခြေအိတ်ပါ ခွဲထုတ်ဖို့ လိုပါတယ်။ (၇၂) နာရီအတွင်း သည်းခြေအိတ်နဲ့ကျောက်ထုတ်နိုင်ရင်တော့ အကောင်းဆုံးပါပဲ။ သည်းခြေကျောက်ကို မြန်ြမန်မထုတ်ရင် သည်းခြေပြွန်အတွင်း ကျောက်ထပ်ကျလာပြီး ပိတ်နိုင်ခြေရှိပါတယ်။
သည်းခြေကျောက်ကို အရင် ခွဲထုတ်ဖြစ်တယ် သည်းခြေပြွန်မှာလည်းကျောက်ရှိတာတွေ့တယ် ခွဲထုတ်ဖို့လည်း မလွယ်ဘူးဆိုရင် သည်းခြေအိတ်ထုတ်ပြီးနောက် ပန်ကရိယနဲ့သည်းခြေလမ်းကြောင်းမှန်ပြောင်း မှတစ်ဆင့် ကျောက်ထုတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ထောက်ပြွန်ထည့်ခြင်း ပြုလုပ်ပေးရပါတယ်။ သည်ခြေအိတ်ထုတ်ထားပေမဲ့ သည်းခြေပြွန်ထဲမှာ ကျောက်တည်နိုင်ခြေ ရှိနေပါသေးတယ်။
ကျန်းမာပျော်ရွင်ကြပါစေ။
ဒေါက်တာငြိမ်းကိုဟိန်း
Happy & Healthy
အစာအိမ်နှင့်အူလမ်းကြောင်းအထူးကုသမားတော်
References
1. Japan Guideline (Tazuma S, 2016)
2. EASL Guideline (2016)
3. World Society of Emergency Surgery Guideline (Pisano M, 2020)
အစာအိမ်၊ အူလမ်းကြောင်း၊ သည်းခြေလမ်းကြောင်းနဲ့ မုန့်ချိုအိတ် ရောဂါတွေအကြောင်းကို အပတ်စဉ် တနင်္ဂနွေနေ့ ညနေတိုင်း ပြောပြပေးပါမယ်။ Page ကို Like & Follow လုပ်ထားပေးဖို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။ ရေးပေးထားပြီးသား သိမှတ်ဖွယ်ရာ ကျန်းမာရေး ဗဟုသုတတွေကိုလည်း လာဖတ်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။
မိတ်ဆွေတွေသိအောင်လည်း မျှဝေနိုင်ပါတယ်။